Қазақтың талай ғасырлар бойы әлемдегі барлық діндердің негізгін, құлшылық амалдарын, ғылымын бір исламмен жүйлеп, намаз орындау амалдарын сопылық тақуалықтың сипатымен, ата жолы дәстүрімен өмір салтына айналдыра білгені хақ. Бұл Құдайдың берген нығметін әр заманда белгілі бір елшілік ісін жалғастырушы әулиелерін арамыздан шығарып дін, діл жібін иіріп беріп, біздерге оны жалғастыру ғана аманат болғаны хақ.
Сондықтанда қазіргі біздерді ата жолында көріп, естіп амалға айналдырып жатқан барлық жұртқа ерсі, кейбіреулерге зұлымдық серік, шерік қосу болып танылғанмен олардың Құдайдың өзінен хикметімен дәлелі растығы, хақиқат-ғылымы ашық көрнісін тауып жатқаны да сөзсіз. Енді жын, пері, әруақ, аруақ, жан, кіслік және сан алуан тылсымдағы себепшілер туралы да ашық айтып жаза алатын күнде туғаны хақ. Егер адам баласы өзінің жаратылысын және рухани өмірінің халын, оған әсер беруші себептердің қандай әрекеттермен байланысты болуын білмесе, онда Құдайын тануына кедергі болып адасуына да соқтырады.
Масһаб діншілері, ғалымдар, білімді қауымдықтар алайда мұндай ұғымдарды халыққа жеткізбеуге, құдайшылдыққа қалай тосқауыл қойуға арпалысып бағатын және мұны ашық орындап, оған ел билігі жәрдем беріп жатқаны да осы перілік жүйенің әрекетінен деп біліңіз. Мұның астарында шексіз билікке деген құштарлық өздерінің атақ, дәржесін қорғау және астыртын ібілістік ықпалдың шеңберінде ақылды қазыққа байлап адамзаттың еркіндігін ұрлау ғана тұрғанын білген жөн. Ал іс жүзінде Құдайшыл пенде шариғатты да бұзбайды, ел билеушілердің де заңына қарсы болып, адамдықтан шығып, ел арасына іріткі салып бүлікшіге айналуы мүмкін емес.
Жалпы адам баласының зейнеті яғни өмірнің бейнесі бақшасы болып жеті өріспен кеңістіктен орын алса, оның сыртқы қабы баурауды Алла тағалалық сипат ар сауыты болмақ. Егер бұл сауытың қалыптасуына түрлі қарсылық себептерге жол берілсе онда пенденің бұл қорғаны яғни кісілік бейнесі болып оны жындармен байланысты қалыптасуымен, жынды- қара шекпенді, қара көйлекті болып қаралығы артқан сайын, қара майдан киім болып қалыптасады. Мұндай жындылық сипаттың жеті жүйесі болып, сегізінші тұрғыда әлемдік ортақ ақпараттық байланыс қалыптасады.
Жаратылыстағы қандай қозғалыс егелерінде басқарушы жаны болуы шарт. Жанның да ең жоғарғы дәрежесі адамдық сипатта болып, оның 9 түрі барын жадыңызға тоқып алыңыз. Сонымен жанның жарыққа жетілген жағдайда Алла тағаламен байланыс жібі қалыптасып, маңдай көзі арқылы Алланың өзінен хабар алып, адам баласы жанаттар арқылы таза ақылдан қуат ойды алып, басқарылады, болашағына қарай бейімделіп, тіршілік ете бастайлы. Адамдық жан, ең жоғарғы және Алланың өзіне тән сипаты болғандықтан жанды қалайда төмендетіп өзінің ықпалын жүргізу ібілістің ең жоғарғы қызметі болмақ.
Жан негізінде әйелзаты арқылы өсіп өнеді де, еркек арқылы қуаттанып кісілікпен бірленеді. Кісілік сипатымыз қаншама қуатты болғанмен де жан арқылы оңай басқарылады. Сондықтанда кез келген ең мықты батыр қайратты, жынды еркекті нәзік әйелдің оп оңай айтқанын істетіп, іштен басқаруына да мүмкіндігі зор. «Ауру астан дау қарындастан» деген қазақта. Ата жолында да Құдайдан хабарды жеткізумен, құдай патшалығын меңгеруді аққулық қасиетке жалғанған нәзік жандылардың бақылауында болып, онан оп-оңай ібіліске жаппай сұңқар, сарбаздарында қызметке қойғаны да жалған емес.
Бұған енді әйелзатын кінәлап, жазғырудың да ақымақтық екені, негізінде бұл ер азаматтардың еркектік мінезін жоғалтқан намысыздығынан деп түсіну керек. Әйелдер арқылы тазарған жандық қуатарды рұқтан қуат қосып тылсымдық әскерлерді дайындай әйелдеремізге күш, қайрат қосып қорған салу ер азаматтардың шаруасы болмақ. Сондықтан қандайда бір әйелдің қасиеттілікті меңгеріп жанды көбейткенмен, оны әрі қарай жітілдіретін рухани биік ер азаматар болмаса, ұлттық дәрежеміз жоғарламайды керсінше төмендей береді.
Мұндай жағдайда толық жетілмеген жандық сипатта періліктің көбейуімен ғана белгілі болмақ. Ата жолы арқылы қазақ елінде періліктің түрлі дәрежесінің пайда болуына аққулардың қызмет жасағаны да хақ. Негізінде Адам атамызда бұл сынақтан соңында жеңіп, қайта жананатық болуымен біздер жер бетінде адам аталып өмір сүруге жол ашылғанды. Ата жолы да осындай кейіпке түсіп, енді ер азаматтардың адамдық тәубаны меңгеру үшін де жындылық, періліктің қыр сырынан хабардар болу міндетті болмақ. Адам баласының жаны терінің жеті қабат тазалығына, яғни кітабына тікелей тәуелді болмақ. Ақылымыз бойдағы жеті өріске тәуелді болса, ал кіслігіміз ар сауытына барлық дененің қабына, кебенекке байланысты.
Терінің тазалығы қалыпты болмаса, онда перліктің өзінен –өзі қалыптасуы болып және жеті өрістің және ар сауытының әлсіздігінен қалайда бір тесік саңылауын тауып, сыртқы әсер жындарға жалғану яғни шеріктердің қосылуы болмақ. Сонымен бірге терінің тазалығы киім дәретке ғана емес тамақтанумен, төсектік некелік қатынаспен (еркектен бой өрісін киімін алу, қорған теріге қуат қосу) сөз өнерімен, көру, есту ойлану қабілетімен, қол ісі өнермен, адамзаттық түрлі қылықтармен де байланысты болмақ. «Алланың алдында ауыздарың мөрленіп, қол аяқ терілерің сөйлейді» деген аятта.
Сонымен әрбір ер азаматтардың тақуалықпен құлшылық арқылы Алла тағаланың ғылымын меңгерумен жер бетендегі барлық тұрмыс тіршілікте қалайда адамдықты жетелдірумен айналысуы шарт. Адамдық тектің әр заманға сай өзіндің жобасы сынағы болып және қандайда бір білім-өнер, дін, ғылым саларында болсын перілік жүйенің араласуынсыз оның әйелзаттарын тәрбилеу арқылы ғана жанды көбейтіп, ұжданмен ғана жетістікке жете алуымыз міндеті болмақ. Олай болса, перілікті меңгеріп, тазартып жанды көбейтудің сынын әйелдеріміздің яғни нәзік жандылардың көмегінсіз атқара алуымыз мүмкін емес. Хау анамыздан бері жалғасты келе жатқан қазіргі таңда білімге негізделген перінің ықпалына түсу (сезімдік ақыл) әрбір қасиетлік, талантылықтың жолына түскен әйелзатына міндетті құбылыс.
Ал мұнан шариғатпен ғана амал қылу жеткіліксіз заманға қарай жетіліп беймделіп отратын қазақтық сопылық тұрғыдағы ата дәстүрімен өмір салтын қалыптастырумен ғана ақылмен басқарып жан, рұқ бірлігін қалыптастырып, жаңа сапалы тектілікті өсіруге мүмкін болмақ. Сондықтан да қазақтың бүгінгі таңдағы рухани жағдайы қай салада болсын, мейлі дін саясатта өнер-білім, ғылым болсын, перілік жүйенің басқаруында жеті жындық жүйенің ықпалында тұрғаны да хақ. Оның ең жоғарғы дәрежесі ел билеушілерміз бен ел басымыз 99 пайыз періліктің жүйесін атқарушы болып жүр. Тек қана ата жолында аз ғана топ бұл жүйемен соғыс ашып, аз болса да жетістік бар. Бірақ еркектердің үлесі жоққа тән десек те болады. Демек әйелзаттарының қасиетті меңгеру барысында белгілі бір кезеңдерде ібілістің қақпанына түсуі де шарты.
Мұндай жағдай өмірлік тәжірибеде бар, менің бәйбішем және шәкірттерім ата жолында қасиетілікті алғашқы бигіне көтерлігендер болып, тура жолдың кедергісі болған ібілістің де қақпанына түсіп қалғандары хақ. Оны енді өздеріңіз зерттеп көруге болады, мені; «Алжыды, адасты» деп түсініп жүргендері де ашық дәлел болғанмен, оның қай жағында жетілгендік, қай жағында төмендеу болғанын аз ғана пенде түсіне алатын шығар арамыздан. Мұнан жын қуаттарының періліктен ажыратуымен ғана үстемдікке жету еркекрге тән іс болмақ. Жалпы жындылық пен періліктің арасын ажырата білуде керек.
Жындылықтың төменгі дәрежелері; дұрыс сөйлемей, сөздің ойын бұзу, әртүрлі дінге, шариғаттқа құдайшылдыққа қарсы қылық, әрекеттермен біліммен көрген, естіген деректерге ғана жүгініп, амал қылушылар. Және ойын- сауық, спорт, жыныстық тұрғыдағы әрекеттерде жындылықтан шығады. Ал енді дін шариғатты ұстанушы, тарихат т,б ұлтышылдықты ту қылып жүрген білімді зиялы қауымның мұсылмандық сипататағы жындылығы бар ол туралы арнаулы жазармыз.
Ал перлік деген жандық тұрғыда нәзік жандылар қылығы, мінезі арқылы біліммен түрлі замандық қулық-сұмдықтармен өсіп жетіліп отыратын, төменгі сезімдік жиліктегі шайтаннан болған жындарды көбейтудің әрекетінен болмақ. Мұндай шайтанан болған жындылардың өз ара топтар, партиялар құрып, түрлі дүние тұрмыстық жағдайда ой пікірлері қылықтары ұқсас болып, бірінің әрекетін дәл солай қайталап көбейтумен байланысты, сондықтан олар бірін-бірі жынды, деп ешқашан атамайды қайта өздерінің біліміне, салтына қарсыларды жынды, деп біледі.
Ал періліктің үстемдік сипаты, әйелзаттарынан анық бейнеленіп; олардың еркектерді өздеріне қалайда ақылы төмен жынды, деп түсінгені сияқты, барлық ел басқару дін саясат басында философ, психолог, жазушы, ақын, ғұлама болып, өздерінің білімін ақыл қылып алып, мұнан басқа адамзатта жетістік болмайды деп түсініп, өздеріне дәрежесі төмен жынды пенделерді қалайда ықпалында ұстауға ібілістің жобасын атқаруға қызмет етеді. Бұл ібілістің осындай таланты еркереді арсыздық арқылы әйел жанынан тазармаған жандық қуаттарды төсек, тамақ арқылы және терісінің уы арқылы зейнет кимі, мал қуатының азығы қылып қосып отырумен байланысты. Мұндай еркектерді; Етекбасты атап, олардың басты белгісі басын жалаңаштауға балтырын ашып, шайтан дамбалмен жеңін түріп, сезімге берілуге құштарлығынан аңғаруға болады.
Сондықтан перілік қарапайым шаруада, бұзықтарда, түрмедегілерде, қоғамда ықпалы жоқ пенделерде, ең төменгі азғындық тұрғындағы шайтандық сипаты болмаса білімді, ілімді түрлері бола бермейді. Періліктің ең қауіпті жоғарғы дәрежедегілері көріпкелдерде, «эктресенсетерде», емшілерде, жалпы қасиетті таланты ақын, жазушы, саясатшыларда кезедеседі. Оларға жалғанудың ең оңай амалы терінің ашық болып, бастың жалаңаштығы, тандарының өрсі тесіліп жерден ажырауы да жеткілікті болмақ. «Мисызда ауру бола ма?» деген Шәкәрім атамыз. Ал Миы ауырып өлімді, ақиретті іздемейтіндерде семіздік індеті мен қара нәсілдік яғни арам терді шығармайтын терісін перілікке жүйге қызмет қылуға салт ұстайтын азғын елге айналмақ.
Қазақ елін осындай рухани төмендетуге қызмет қылған ел билігінің 25 жылдай аянбай ата дәстүрімен соғыс ашып қудаланғаның жемісін енді қара нәсілдік қуаттарға оңай жалғану ешқандай да жүректе қарсылық, қорқынышсыз атқарылатын дәрежеге жеткенінен аңғаруға болады. Мысалы қытай, қызылбас елдеріндегі ағайындармыздың қара нәсілді ұлттармен арлас өмір сүрумен оларда бұл сипатың болуы заңдылық. Сондықтанда олардың әкесін, атасын қосып атап қара нәсілге жалғануға перілікпен басқарылып, оны сол қалпында қазақтық тектілік деп білімділар елді жаппай үгіттеп енді бұл белгілі бір жындар тобына жалғанудың салтына айналып болды.
Екінші латын таңбасына көшу де қара нәсіл елдерінің өрісіне, перлік жүйесіне жалғанудың тез және оңай тәсілін жаппай жастардың, семіздікке бейіп қол еңбегін жасап арам тер шығармайтын білімді қауымның қолдауымен зұлымдықты қалайда орнатуға асығып жатқандарынанда белгілі жағдай. Ал мұның артында осындай іс басында жүргендердің қазақ тегінен мүлде жоғалып, тұқымы тозып лағнетке ұшырайтыны енді 50 шақты жылдардан кейін ғана мәлім болмақ. Бәрбір Құдай кедергі қойып, әлемге масқара болатындарын аңғартпауға да перілердің басқарумен жындардың орап тұрумен байланысты.
Бұл ұлттық тұрғыдаға текке, сана болып берілген ойлау қаблеттінің жүрекпен екі арадағы мойнға перінің жылан болып оралып, терістеліп мидағы жобалардың жоғалуынан жүректен ғылым дәннің өне алмауынан деп білген жөн. Мұндай жағдайда ел басмыздың «жасанды сана» жобасы да перілік жүйенің ібілістің «ғұламалығынан» болып жатқаны да хақиқат.
Мидағы таза ақылдың босқа жатып шіріп, сарысудың жындылықты арттыруына қазіргі таңдағы ел биліктің «гендірлік теңдік» деген саясатымен, бас киімге ашық қарсылық заңы ел биліктің ібілістің ұрпағына айналғанынан ашық дәлел болмақ. Құдайсыз жарталста тең қылмақ нәрсе болмайды дегенді ұғыну да қиын оларға. Енді мұндай әрекеттерге түсі жеке тұрғыда жынды немесе перілігі артқанмен, олар өз ара келісімде адамзат тәнінде қосылмаса, онда қайшылықпен өз ара адамзат соғысып кетуі де керек. Жалпы шариғат ар, ұятылық жоғалғанда әйелмен еркек арасында жын мен перілердің қайшылық соғысы бірін-біріне басқаруға үстемдігі арта бермек.
Бірақ бұл ібілске тиімсіз сондықтанда еркектің жындылық дәржесен қуатын қарай белгілі бір перелерді енгізіп мойынды жаулап, сөз түсінбейтін, ар ұяттқа қымсынбайтын жуан мойынға (хайуандық сипатқа) бейнелеп, мидан ақпараттарды ұрлап, арсыз әйелдердің ықпалына оңай көніп, сырттай әйелі бағынышты болғанмен ішкі сырында қатының дегенін қылатын еркеке айналдырып алуы оңай. Мұны қазір қазақ қоғамынан ашық аңғаруға болады.
Мұндай жағдайда мйыны жуан ғылымсыз, адамдығы жетілмей қалған жындылыққа тән құбылыс ештемеден қорықпау, білімге, өнерге тәжірибеге жүгініп, өмір сүру тірі болу мақсатында күрес білушілік болмақ. Және мұндай жынды пендесі жаңашыл, бір нәрсені өзгертуге құштар, онысынан тез жалығатын тұрақтылығы да аз болады. Яғни естігенін оны соңы болашағы не болатына көзі жетпей ақ, қалайда іске асыруға тырысады.да үнемі бір әрекеттерді ауыстырып, өзгенің артығына еліктеп, қайталап, жаңалап әлекке түсумен көрнісін береді. Орыс халқында; «Везде хорошо где нас нету» деген осы жындылықтан хабар береді. Қазақта; «Қолда бар алтының қадірі жоқ» дегендей, әлемнің бәрі бізден артық қалайда солай болу керек деп пайымдайтын топтардан құралады.
Абай атамыз; «Қазақ тұрмас тұрықтап қызықпенен тыныштыққа» деп осы мінезіміздің ежелден келе жатқанын сынайды. Ал періліктің сипатында қорқақтық, үргедектің, ақылы жетпейтін нәрсені жоққа шығарумен, белгілі бір әдет, қылыққа ғана сүйене отыра сезімталдық, білімділікпен әрекет етеді. Періліктің төменгі дәрежесін пайғамбарымыз; « Жас пен әйел мастыққа тән» деген. Жастық-перлік, орта жаста жындылық, үлкендік адамдық кезеңдерден тұруы заңдылық. Сонымен перілікпен жүйеленген пендесі, көргенін жазбай таниды, нәпсінің көрсеткенін қалайда орындауға құштар болады. «Әдеті жаман ауылға әйеліңді апарма» десе қазақта; «Үш-төрт жылғы әдетің өмір бойы жендетің» дегенді Абай атамызда.
Енді адамдық әйел, еркектің екі жарты бір бүтіндік құрып, ұрпақ сүйіп, өздеріндегі ізгі қасиеттерді таратып көбейту болса, ібілістің мақсаты жынмен шайтандықты қосып, шайтанан болған жынға яғни перілікпен басқаралаты әлемдік дәрежедегі жеті жындық топтарды көбейту,жануарлық деңгейге дейін түсіріп, дүние қызығына мастыққа ақылдарын біліммен негіздеп байлау болмақ. Қазақ елінде үлкендеріміздің жастықтан ажыраудан қорқып, үлкен жастағы әйелдердің қыз құсап боянып, қылымсып, тәндерін жалаңаштап, қылық шығарып жатқандары да жалпы елдің жәндіктеніп, мастықпен періліктің жағдайында тіршілігін ескертеді.
Ал өздерін ұлтшыл, намысшыл, деп атаған үлкен жастағы ер азаматтардың жындылықтан өсе алмай, құдай айтты дегенен қорқу түгіл, мәңгілік жанды біліммен өсіруге шещім шығарып, дүние байлықпен «рухани жаңғыру» жолына түсіп алғандардың да негізінде ібілістің басқаруында тұрғаны жын мен періліктің бірлігі білім арқылы ібіліспен басқарылуы ел басқарушынан көрніс беретінін аңғаруға болады. Яғни екі жүзділіктің сипатын қазіргі таңда ел басқарушы, дінші білімді қаоғамының көпшілгінен аңғаруға болады да. Мұнан ата жолының қасиеттлікті меңгеру жолына шықандарының 90 пайызын да қосуға болады.
Мұндай қарама қарсы әдеттілікпен қылықты мінезге бірлеп арасын қосу үшін де білімнің сан алуан түрлерінің көмегі керек. Және ол тарихта белгілі кезеңдерде адамзаттың игіліне жараған болуыда шартты. Мұндай білімнің арасына байқатпай теріс ойларды енгізіуге атау сөздерді сол кезеңнен қғымдарын өзгертпей алса болды. Сондықтан алдымен атақ, шенді жоғарғы дәрежелі талантылықты (философ, психолог, ақын, жазушы , ел билеуші, өнерпаздар т,б) тәрбиелуге ібілістің әскерлері жәрдемдесіп, оларға перілікті жалғап, әйелдердің азғындауы арқылы бүкіл әлемді басқарудың тетігін меңгереді.
Мұндай жүйені бұзатында ілімде, дінде қасиеттілік жолында құлшылық ісін меңгерушілер болуы керек. Бірақ оларды да оп оңай, ойы терістелген білімге, ұғымы өзгеріп кеткен атау сөздердің түпкі сөз ұғымдарына қайта оралып, ақылды қазығына байлап, өзінің перілік жүйесін атқарушыға айналдырып алуында бүгінгі таңда қазақ елінде ашық жүзеге асты.
Себебі дін масһаб дегенің өзі осы әркетерді атқаруға Құдайдың уахи, аянына емес, ел биліктің өзіне қолайлы заңына бағынып, білімін бейімдеп, пәтуаларды ойдан құрастырып әрекет қылуында да ашық белгі бар. Мысалы намаз оқушы, ұяттылықты адамдықты дәріптеуші кез келген дін ғалымы ғұлмасы шерік, серік деген сөздің өзінен аяқ, қолы қалтырап Құдайы құлап қалатындай қорқыныш пайда болуы да періліктен екін хақ.
Тереоризм дегенің өзін осылай дін саясатын ұстану арқылы дәнін егіп, оны біліммен суғарып қолдан дайындайтын елдің біріміз. Ел билік , білімді қауымдықтар дүниенің бар ісін өзгертуден, тарихта болмаған жаңалықтар ашудан еш қорықпайды да, ал орамал тартқан әйелзатын көрсе іші қалтырап, табанынан бүрі кете бастайды. Бүкіл депутардың ақ жаулыққа қарсы шешім шығарып, үнемі мұнан бүлікшілердей қорқып, барлық мекемеде еркектің өзі бас киімен жүруі әдепсіздік деген ұғым қалыптасып әбден бекіп алған.
Сондықтан да енді қазақ қыздары мен әйелдері қазіргі таңда ұялудан қорқады, жалаңаштап тәнін сұқтандырмаса ұйқылары бұзылып, өмірден бос қалғандай қорқыныш енеді. Осылай талдап, бүгінгі елімзідің тұрғындарының ішкі жағына үңілу үшінде, жындылықпен періліктің ортасында жүріп өсіп, жетеліп ақылдың шеңберленген ордасын бұзып, қайраттың қамалын алудың да тәрбиесі керек.
Сол үшінде ата жолында аз ғана топтың бұл тәрбиені меңгеру жолында жетістікпен қателіктермізді де алдына-ала арттағы ерген, еретіндердің қайталап, уақыттарын жоғалтпауларына деректерді өзіміміз беріп отырған абзал болар. Періліктің жоғарғы дәрежесі білгіштік болып, яғни өзінің білген көрген, меңгергенінен артық нәрсе жоқ әлемде, деген түсінік қалыптасады. Яғни бұл тәкаппарлықтың да жасырын түрі. Өз басым шәкірттерді тәрбилеу барысына үнемі мұндай жағдайға тап болып, олардың аяқ астынан ақыл айтып, енді өзімді түземек болғанда қуып жіберуге тура келсе, қанша жыл қолына сүйреп, тәрбилеген жұбайым өзіме қарсы шығып, қателіктерімді бетіме басқанда, дұрыс дін жолында жүрмегенімді балаларымнан да естіп, сонан қатын-баладан қашып кетуге мәжбүр болдым.
Себебі ілімді меңгеріп Құдайды, жаратылысты таныған сайын керісінше білмейтін білім көбей береді де, білгіштерден өзіңді, іргеңді аулақ салмасаң, «сынықтан басқаның бәрі жұғады» дегендей өзіңде білгіштік ауруға періге айналу әбден мүмкін. Абай атамыздың «Жалғыз қалдым тап шыным» дегені осыдайдан айналаңның бәрі саған ала көзбен қарап, дұрыс өмір сүрмей жүргеніңді ескертіп, ақыл айтып кетуден туындайды. Пайғамбарымыздың, «Өз ортаңнан биік болғың келсе жынды аталасың» деген толған айдай анық екен. Демек меніңде періліктің жүйесін қалыптастыруға қызмет қылғаным болмақ. Әрине бұлда тура жолға шығуға міндетті кедергіден өту болмақ.
Сондықтан мұндай тәжірибеден өтпсем, білмейтінімді білмесем, білгіштермен қалай күресуге болады? Перілік жүйемен, білгіштер қауымымен күресу үшін де, өзіңнің түк білмейтініңді білетін дәрежеге дейін ілімде жетілу, тазару керек, сонда ғана өзіңнің болашақта қандай амал қылуды түк білмейтініңді ақылмен ұғынып, риясыз Құдайдан ғана білім, жәрдем сұрап жеңіске жетуге болады. Олай болса, біреуге ақыл айту үшін сол өмірді өзің сүріп, сынағынан өтіп сүрініп жараланбасаң, ыстығына күйіп, суығына қалтырап тоңбасаң, онда білгіштік яғни періліктен ғана болғаны. Өз тағдырыңнан тәжрибеңнен хабар беру білгіштік емес Құдайдың үйреткені, иман сабағынан келтіргені деп түсінген жөн.
Жалпы ілімді бар айқын, болған, білінетін нәрселерді білу үшін емес, біздің заманға белгіз болып қалған білмейтіндерді білумен, өзіңнің бұрынғы өткендер мен Құдайдың алдында түк емес нашар жаратылғаныңды сезіну үшін үйренетінін де білген жөн. Мұнсыз иман келіп жүрекке зейнетелмейді де. Себебі тәкпарлық кедергі болады. Осындай иманың келіп көрестіп, білдіргені жағдайда ғана «Құдайсыз қурай сынбайды» деген қағиданы ұстануға мүмкіндік болмақ. Болмаса жоқ, тәкпарлықпен перінің қызметін атқарушысың. Ата жолының масһаб, тарихат т,б қауымдардан айырмашылығы да осында. …(жалғасы бар Шілде 2018 жыл)
