Тарихқа жүгінсек; 1640-1710 жылдар арасында күн бетінің қара дақтары жоғалып кетіп, жер бетінде қыс қатты, қарлы болып және жер магнитінің құйынды толқындары жүргені мәлім болған. Және сол кезеңдерде жер бетінде түрлі аурулардың, аштық, жаздың ерекше ыстық болуымен бірге қуаңшылық пен жұтыңда болғаны белгілі. Осыдан 3-4 жыл шамасында да күн бетінің дақтары жоғалып және жер өз осінен ауытқығаны да ғылымда белгілі жағдай. Соған байланысты күн бетінде ерекше жарылыстар болып, күн шуағынан толқынды өрістердің жер бетіне жеткен және түрлі әсерлермен белгілі болып та жатқаны да белгілі. Өткен жұмада осындай толқынды күн шуағының жерге жететінін мәлім болған еді.
Сонымен сол күні менің бір жақыны танысым, өзі онколгия саласының білікті маманы, ғалым дәрігер қолы бос болып, өзі тіркеуде тұрған ауданның емханасына барып, өзін толық тексеруден өткізбек болып шешкен екен. Сонан емхана дәрігерлері мұндай атақты, қадірлі кісінің келгенін қуана қарсы алып, алдына түсіп, құрдай жорғалап, барлық керекті тексеру құрылғыларынан, ең мықты деген тексеру саймандарынан түгел өткізіп, өздерінің білікті маман екендерін дәлелдеп және 20-түрлі аурудың нышанын тапқан көрінеді. Сонымен ғалым дәрігерміздің, қан қысымынан бастап жалпы бүкіл ағзасының сау жері жоқ екен. Ең қиыны сап сау жүрген кісінің жүрегінен де ақау тауып, жуық арда ота жасамаса болмайтынын да ескертіпті. Сонан бұл ағайынымыз сенбейін десе барлық тексеру қортындысын, құрылғылардың көрсеткен, бейнелеген сызбаларын, есептерін өз көзімен көріп, ал сенейін десе өзінің дәрігер ретінде және бұдан бұрында жеке ағзаларын тексертіп тұруына да байланысты мұндай ауруларға аз уақыттың ішінде душар болуы да мүмкін емес. Мен ол кісінің уайымнан жүрегі аурып, түрі бұзылып жағдайы болмай келе жатқанын көшеде байқап, әңгімеге тартып ақыры үйге келіп, терлеп тепшіп шай ішіп, бұндай кенетен пайда болған дертердің сын сағтының қазақ елінде өз дәрежесіне жетіп және дәрігерлік құрылғылардың қателігі мен дәрігерлердің біліксіздігіне де себепші дәрігерлік білімнің ескіргені екеніне мойындатумен, сырқат белгілерін қайта қарап, терістеп, бүгінгі аяқ астынан өз ортасынан кәсіптес қандастарынан алған жан күйзелісінен құтқауға тура келеді.
Бұл жағдайдың да құдайдың адамзаттың білім жолына түсіп, өздерін енді барлық жаратылыстың себебін меңгеруші тәңір ретінде бағалап, тәкәпарлыққа түскен қылғына жіберген сынағы десек қате емес. Енді бұл сынақтан жер жүзіндегі миллиондаған тұрғындарға қате қойылған дертену белгілері мен, соған байланысты емдеу шараларының да талай сау пенделерді ауру қылып, талай жазықсыз жандардың зұлымдыққа ұшырауына себеп болатында ашық белгі. Және медицина философиясы да құдайға қарсы насихаталғандықтан, талай дәрігер қауымың да түрлі жазғырулар мен айыптауларға ұшырап, адамзаттың өзі ойлап тапқан құрылғылары өзін жойуға да бағыталуы да сөзсіз.
Ал, мұндай қияметтік жағдайдан шығар жол бар ма? Әрине бар, ол тек әзірге қазақ елінде ғана хикметті жағдаймен белгілі болғанмен, еліміздің дінші, білімді зиялы қауымы мен ел билігі бұл ашылған бұлақты жауып, ата дәстүрін заман ғылымымен сәйкес жетілдіру, кенеттен қасиетті аталған жастарды, қасиетті болып туылған еліміздің тұрғындарын тәрбилеу орнына керсінше қудалап, сотағандықтан бұл ілімнің қайнар көзі, ғылымның қозғаушы күші 7-8 жылға кейін шегеріліп тасталды. Әлде де бұл рухани бұлақты аштырмауға ел билігі дүние мақтанның буына мас болып, тәкәпарлықпен өз қатесін мойындау орнына керісінше қарсы амалдарын жалғастыру үстінде. Барлық ауруды ота жасап, ағза ауыстырып, қатындарды қолдан ұрықтандырып қалайда құдайды жеңбек болғандай тәкәпарлықтарынан қайтар емес. Олай болса бұл сын-сағаты айдан-айға ауырлап, талай отандастарымыз да әлем жұрты да апатпен, азаппен шығынға ұшырауы арта бермек. Бұл күн шуағының өрсінің әсері барлық шөптерге де малдарға да әсер беріп, ендгі адамды осы құтқарады деген жасаған кермет дәрі –дәрмегіміздің де пайдасы, құнары да әлсірейтіні де сөзсіз. Ал жер бетінің өлшем аспаптарынаң ең жоғарғы санаттағы дәрігерлердің үлкен қателесуін туындатуың өзі мұндай жер бетінде біртұтас адамды қырып жоятын құралды ойлап табу адамзаттың қолынан келе бермес. Енді абай болыңдар құдайға, аруағының көрсеткеніне сенбей, дәрігерлік құрылғылардың кереметіне, дәрігерлердің біліміне жүгініп, тәңірдей табынып, сенуші ағайындар! Құдайдан ірі белгі түскені де хақ.
