«Мен бір сөзге көптеген сөздердің ұғымдарын сыйғызу үшін жіберілдім» деген Мұхаммед пайғамбарымыз. Құран аяттарының сөз ұғымдары мен арап елінің діл білімнің айырмашылығы да көп. Сондықтан арапттардың өзі құранды толық түсініп кітабына, таза ақыл ойнына жалғанулары да мүмкін емес. Себебі құран әлемнің барлық сөз атауларының жинағы және әлемдік ділдің ақ бұлағы болып табылады. Әрбір ұлттың өз тілдеріне аударылуы арқылы ғана құраннан алатын кітабы ой қуаттары болуымен маңызды. Сонымен пайғамбар дегеніміз жаңадан сөз ұғымдарын қалыптастырушы және діл білімін жетілдіруші. Сондықтан әлемнің барлық еліне, ұлтына ортақ рахмет болып саналатын Мұхаммед соңғы пайғамбар болуы да заңды. Құран әлемге ортақ жан ғылымының ортасы болып саналады арап тілінде, ділдік тұрғыда арап жұртына мәліметі, түсінігі де өте аз ғана.
Әрбір ұлтттың ерекшелігі сөз ұғымдарының қалыптасуы да сол ұлттың ділі негізін қалаушы болған ойшылдары, абыздары яғни пайғамбарлары арқылы қалыптасқаны да хақиқат. Біздер үшін Қазақ ұғымы пайғамбарлықтың сипаты мен ұлттық сөз ұғымдарының бастауы болуы шартты жағдай. ҚАЗАҚ-ата-баба салт-дәстүрін сақтаушы деген пайғамбарлық ұғымның негзін береді. Пайғамбарлық жан қуатымен, ана сүтімен, ұлттық ділімен періштелігімен байланысты болуы да керек. Олай болса пайғамбарлық даналық негізі болып Адам атамыздан 11-қабырға ақылдың негізі қуаттық жүйесі адамзат үшін Хау анамыздан басталады. Сопылықты меңгерудегі 11-санды таспихтың жан ғылыммен және тарихат, мағрипат, ақиқатпен бейнеленуі де түркілік дәстүрдің негізі болуында да құпия сыр бар. Пайғамбаралықтың шоқтығы Һұд және Мұхаммед (47; 4+7=11) болып табылады.
Сонымен пайғамбаралықтың жер ана рұқымен байланысты болып, қияметтік мезгілде; «Жерден Мәді шығады» деген даналар өсиетінің де, сөз ұғымдарының, сан және жан ғылымының қайта өркендеу заманын ескертіп тұрғаны да хақиқаттың белгісі. Бірақ ол үшінде зұлымдықпен, жамандықпен соғысып, халықтың жаппай жер ана рұқы болып бейнеленетін әулиелік Мәділік, пайғамбарлық қасиеттерді меңгеруге жол ашу үшінде елшіліктің Алла сөзі, үкімдері мен нұрын жер бетіне таратушы болып; «Көктен Ғиса түседі» деген де қиямет мезгілінің белгісі деген құранда. Мұндай құбылыс қазақ елінде діл білімін жетілдіруге, тылсымнан әулие-әмилер батасы оқылған ата жолында қозғалысты басталғанымен, оны сөз ғылымы тұрғысында да зерттеп түзеуші білімді қауымдықтар керісінше қудалап, соттатып тынғандары да хақ.
Қандай ақылмен қабылдануға қиын замандық оқиғаларды тану үшін, оның ашық бейнеленетін қарсылықтарына назар салу келек. Қазақ еліндегі сөз ұғымдарын өзгертуге діншілер қауымым мен білімділердің жанталасуы да осындай Алланың хикметті білімінің түсуіне қарай, қарсылықтардың ғана бас көтергені де хақ. Сондықтан мұндай рухани қозғалысты заңмен тежеп тұрмаса да, жеңіліп қалу қаупі арта береді. Қазіргі таңда ел билеушілердің білімді қауымдардың қазақтың дәстүрін сөз жүзінде құптап сайрағанмен іс жүзінде орамалға, бас киімге, ар-ұттылыққа тиым салып, ал мұндай әдептің салтқа айналып кетуінен де жүректеріне қорқыныш кіреулері де ақылдарының негізделгеніне дәлел бола алады. Әрине мұндай Алланың түсірген ғылымымен, кереметін меңгерген қазақ ұлтының, тілінің әлемде үстемдікке жетуінен де қазақтың ел басшылары, дін басшыларының өзіде қорқады.
Енді осындай сөз ұғымдарын ойын ұрлаумен айналысқандарды қарапайым ғана пайғамбарлық пен елшілікті, рұқ пен жанды, иман мен сенімді, ақыл мен ойдың ерекшелігін, жақсылық пен жамандықтың, ұят пен мияттың, ар мен арсыздықтың айырмасы мен пайда зиянын ажырату арқылы адамзаттың адамдық құндылығы қалыптасатынына да қарсылық білідірумен, ел билеудің ашық қарсылық саясаты болуы да бұған дәлел бола алады. Мұндай жағдайда ақылдың үстемдігі жоғалып, түрлі білімдердің ақылдың орнына тұтынуымен елде аласапыран, қияметтік жағдайдың басталуы да ашық дәлел емес пе?
Енді елшілік қасиеттің жағдайын тоқталасақ; осындай ұлттық негіздегі ділдік білімді меңгеру арқылы пайғамбаралық қасиеттерге жалғанумен тіл білімінін жетілдіруші, яғни пайғамбаралар қалдырған құпия аяттардың сырын ашуға, Алла мен екі аралықта заманға қарай өзгеруге тиісті оқиғалар мен таза ақылдан үкімдерін жеткізуші ой қуатын, тіл білімін жетілдіруші сөз ұғымдарын түзеуші кісілік, жоғарғы дәрежелі парасатылықтың болуы шарт. Мұндай таза ақылға Алланың өзіне, аспан мүліктеріне жалғанушыларды; «Елшілерді еркектерден ғана тағайындадым» деген. Елшілік заманға қарай бейімделіп адамдық құндылық қасиеттердің, өз заманындағы тұлғалықтық үлгісі, кісілігі болуы шарт.
Сонымен әрбір ұлтқа келген пайғамбар әлемге ортақ елшілік істерді де толық атқара алмайды. Ал, әрбір елші ұлттық ділін, пайғамбаралық қасиеттерді толық меңгермей әлемдік жүйеге, тіл біліміне елші болып жалғана алмайды. Сондықтанда жер бетіне түскен барлық діндерді жеткізуші, сөз ұғымдарын қалыптастырушы пайғамбарлардың қасиеттерін елшілердің меңгеруімен ғана әлемге ортақ бірлігі қалыптасады. Және әрбір заманға қарай Алла тағала үкімімен жетілдіріп бірлігін қалыптастырып отырғандары сөзсіз және оның ең жоғарғы дәрежесін Ахметік сипатпен бекіткен. Ахметтен төмен Сұлтандық, онан төменгі дәрежесін хазіреттік деп атағанды.
Енді адамзаттың жанын көбейтуге, ділін қуаттандыруға деген сөздердің қуаттық жүйесі құранмен толық бекіп, аяқталғандықтан Мұхаммед соңғы пайғамбар деп аталуы да заңдылық. Енді жан ғылымында сөз атаулары ұғымдары пайда болмады деген ұғымен сөздің бәрін құраннан емес, араптан алдық деген наданықтан Мұхаммед соңғы елші болып аталып, Аллаға ортақ қосушы дін ғалымдарының өзі болып алғандары да хақ. Алланың барлығы, растығы Мұхаммед болып елшілгі, дәнекерлегі, шапағатшылығы мәңгілікке куәлік болуында ақылын жұмсағанға анық емес пе? Алла мен екі аралықта достарының елшілік дәнкерлігі болмаса , аят үкімдері оқылып тұрмаса онда жер бетінің тіршілігі де тоқтауы керек.
Мұны періштелер жалғастырады, орындайды дейді дін ғалымдары. Ал Адамды жартқанан кейін барлық періштелердің, ібілстен басқасы адамзаттың қызметінде жартысының ішінде тұратынын да мойндауға ақылдары жетпейді. Адам барлық періштелердің орны бірлігі екенін де жадыңызға тоқып алыңыз. Құранның кітабын Адам атамыз бірінші болып алып, барлығының ақ бастауы болып саналды.
Ал негізінде құранның атау сөздерінің төркіндік ұғымдары әрбір ұлттың ділдік, ана тілдік сөз байлығында болуы керек. Мұны құранға дейін кітап берілгендер деген. Мұндай алты арыстық кітабы бар қазақ ұлты болып, ал жетінші кітаптың негізін Ясауи бабамыздың қалағаны, онан кейінгі әмбилердің оны жалғастырып Абай атамыздың түзеп толықтырғаныда хақ. Сонымен бірге періштелік пен кісіліктің арасындағы ұлттық ерекшелік тектілікті шежіре ағашы, аруақтық тағдырлары арқылы меңгерудің құлшылығы қазақ елінің сопылық тұрғыдағы мирасы болып қалғаныда да, құдай патшалығында өмір сүруге арналған ұлттың негізі болып саналауымызға да арап жұртынынан үнемі шабуылға ұшырап отыруымызда қарсылықтың заңдылығы болмақ.
Себебі адамдық тектіліктің жоғарғы дәрежесі ақылдың екі күні болған; жете, саналық тұрғыдағы жан ғылымының құлшылығы да шығармашылық тұрғыдағы насихаты да қазақ елінде ғана толық бейнеленген. Қазақта; «Жетесізге жеті айтса, санасызға сан айтаса да түсінбес», «О құдай бала бер, бала берсең сана бер, сана бермесең ала бер» деген нақылдары да куәлікке жарайды. Саналық қуат тектен, қанмен, ана сүтімен беріліп адамдық қасиеттің негізін құраушы періштелігі болып табылады. Осы періштелігіміздің жүйесі 41-белгіден тұрып, оның біреуде аз, біреуде көп, толық және мүлде болмауында адамзаттың алуан түрлі қылығына, мінезіне себепші болады.
Саналық жүйе, періштелігіміз, Мен-жанымыз өмір ұстазымыз және Алланың қаламы болмақ. Сана қуатының дәрежесіне, бар жоғына қарай біздің жындылық болмысымызды анықтауға болады. Мұндай саналық, періштелігі толық болғасын Мұхаммед пайғамбарымызға «Сен жынды емесің» деген Раббымыз. Бірақ бұл дін имамдары намаз оқушылардың бәрі саналы, жынды емес, деген ұғымды білдірмейді де. Олар тазалыққа періштелікке құштар болып, кісіліктің елшілік інжілдік қасиеттерін меңгеруден өздері бас тартқандар. Сондықтан олардың жас баладан айырмасы жоқ, мақтанның, жақсы көрінбектің соңына түсіп, жас балаша алдануға, аладуға да оңай түсіп кетулері де заңдылық. Пайғамбарамыздың ізбасарылары, үметті болу үшінде пайғамбаралық қасиеттерді мүмндікті меңгеріп, жындылықтан тазара білуде керек.
Жас бала дегеніміз періштелік болмыс, ал кісілігі жынмен, шайтанмен тазалығын сақтаумен, ұятылықпен байланысты болады. Жас кезінде мұндай қуаттары жаннан басым болмайды, сондықтан оған сөзді үйретушісі періштесі бар. Болмаса жүрегімен қабылдап жадыға тоқи алмайды. Мұны қандағы ділмен, ана сүтімен келген саналық қуат яғни ақыл мен ойдың бірлігінің «матицасы»-Олдығы болады. Бірақ Ол барлық пендесінде болуы мүмкін емес. Жасынан ар-ұятылықты сақтамаған жағдайда періштеліктің орнына әйелзатында шайтанан, еркектерде жынан түйсіктік түрде сыбырлап үйретуші жетекшілері пайда болады. Мұндай жағдайда адамдық тазалық, періштелік жетілмей керісінше дүние ісінің барлық өнерлерін білімдерімен ілімге қарсылықтарын меңгеруге деген қабылеті де арта береді.
Сондықтанда осындай қандық тектілігі барлардың қарасылық қуатарды меңгеруге қабілеті жоғары болып, білім жолында, кәсіпте дүние тіршілігінде ойлану қабілеті дұрыс болып, жұртқа ақыл айтуға ел басқаруға жетіп алады да, ал саналық белгісін жанын, рұқын тазарту арқылы көбейту, сақтау өсіру деген тағдырлық аманатын мүлде ұмытып, керісінше өздері арсыздықты әдеб қылып санасыздарды тозаққа бастаушыға айналып алады. Мұны тағдырымен, Құдайдың берген нығметі дегенді мойындаудан да қалады. Қазірге таңда дүниелік қызықтарды меңгеруде, өнерде шығармашылықта да осыдай пенделердің жетістікке жетумен, оның негізі тазалықтан, дінді меңгеруден ата дәстүрін сақтаудан пайда болатын тегі арқылы алып, бірақ оны жоғалтуға қызмет қылып жатқанын аңғарушы да жоқ. Мұны аңғарушының өзі қарама-қарсы жағындағы әулиелікке жетуі де керек.
Ал оған шайтаннан болған жындары жетекшілік етіп, ой салып жүргендіктен бұлардың өз ара топтарға бірігіп алып қалайда жақсылықтық жетілмеуіне кейде жаппай бірігіп алып кедергі қойуға жұмылады да. Ал енді көпшіліктің қанында сана қуатының белгісі болмағандар, әрине мұндайларға еліктеумен, үлгі тұтып табынып та кетеді. Егер шариғат дін сопылықты ұстанып, мұндай қасиетті құдайдан сұрап алуға болады, дегенді ойлауға да шамасы жетпейді. Сондықтанда ел билеуші, білімділер дүние байлығын жинаушылар, шығармашылықта, саясатта да белгілі бір дәрежеге жетушілер де өздерін керемет ақылды, адамзатты құтқарушы санап, жер тәңірісіне айналдырып алулары заңдылық! Осындай себептерден қазақты үш тілді меңгертіп ғылымды қыламыз деп, керісінше жас балаларымыздың тегімен келген, санасында болуға тиісті ғылымдық белгісін жасынан жоғалтуға тәрбилеуге кірісіп кеттік.
Дін масһабшылары, дін ғалымдары да осындай топтардан болады. Ел басымызда осындай қуатпен өмірге келіп, ел басқаруда үлкен жетістікке жеткенімен, оның тәрбиесіне, ата дәстүріне құлықсыздық танытудан, қазақтың санасымен келген барлық азаматтарының осы тегін, жетесін де жоғалтып алуларына соқтырғаны да хақ. Ал енді мұндай рухани тығырықтан, қара түнек күштеріне ел басымыздан бастап тәуелділікте болудан құтылар жолы қайда деп сұраңыз. Әрине бар, ол құдайшылдық арқылы жаратушы тарапынан сый болып беріліп жатқанына да көп ұзамай қазақ халқына ашық хикметті білімімен, мұғжизалармен түсінікті болады.
Қуанғаннан өкініште қалатындардың саны да мың еселеп артық болатыны да хақ. Сандық, жандық ғылымның нұры түсіп біздердің 10-15 жылдан бері баяндан келе жатқан ата жолы жазбаларын түсініп оқитындар да еселеп артады. Бірақ мұнан бүгінгі ел билікпен, діншілер, шығармашылық өкілдері, білімді қауымдағы меңгерген білімінен ақыл айтқыштар зұлымдыққа түсіп халықтың тарапынан айыпталауға қалады да. Қиямет деген осы ағайын. (қыркүйек айы 2016 жыл)
