Сенімді болу мен иманды болудың айырмашылығы қандай? Әрбір тілін кәлимаға келтіріп, жаратқанның құдіретін, кітаптарын, пайғамбарларын мойындап, намазын, құлшылығын орындағандар исламда мұсылман, ал дінде сенім келтіргендер, сабырлықты меңгергендер болып саналады да, иман келтірудің Құдай ісі мен дарындылықтарды меңгерумен байланысты екенін Інжілдік насихаттан;
Байтасов Т.К. жеке блогы
Ерте заманда кәпірлердің мұсылман мемлекетіне әлсін-әлсін қауіп-қатер туғызып тұрған кезінде, кәпір елінің бір патшасы еліндегі адамдарды қол астына бағындырудың жаңа айласын ойластырып, еліндегі өзін Ислам дініндемін деген адамдарға мынандай жарлық жазыпты.
Құран үгітін меңгерудің нәтижесі; жалпы жаратылыс сипаттары мен бүкіл әлемнің тұтастығын танып, әлемді жаратқанның жалғыздығына және адамзаттың негізі бір ата-анадан тарап, адам балаларының өзара түсіністігін қалыптастырып, бейбіт өмір мен ұрпақ сабақтастығын, ұлттық ерекшелігімен діл білімін қалыптастырып және әр халықтың, ұлттың, рудың өз ерекшеліктерін сақтай отыра, бір-бірімен арақатынастық шараларды меңгерумен ерекшеленеді.
Сократ Аристодим шәкіртіне; -Әй, Аристодим, ешбір адам бар ма, сенің білуіңше, қылған өнерлері себепті адам таңырқауға лайықты?-деді. Аристодим; -Толып жатыр, хазірет. Сократ;-Бірінің атын аташы,-дейді. Ол;-Гомерге бәйітшілігі себепті, Софоклге трагедиясы себепті, яғни біреудің сипатына түспектік, Зевсиске суретшілігі себепті таңырқаймын,-деп соған ұқсаған неше онан басқа өнерлері әшкере болған жандарды айтты. Сократ; -Олай болса, кім артықша ғажайыптануға, таңқалуға (табынуға) лайықты:
Намаз оқу дін құлшылығының ортасы болып және жалбарыну, тәубеге келу арқылы; сенімді жетілдіруге негізделген сәжде рәсіміне жатқанымен де негізінен құлшылық жасаудың ірге тасы болып табылады. Ал иманды алыстан келтіру үшін және шүкірлік құлшылық амалдарын жасау үшін ғибадат, тәлім, үлгі-өнеге алу арқылы орындалатын адамзатқа қызмет қылу намаздары ұлттық салт-дәстүрі, ислам құндылығының ірге тасы болып және үмметтік ерекшелік әдет-ғұрыптық тарихи дәуірлік оқиғаларға байланысты
«Бауырластар, Иса Масихтің қайтіп келуі (жерге түсуі) мен біздің (періштелердің, аруақтардың) Оның қасына жиналуымызға байланысты сендерден мынаны өтінеміз; өсекке, пайғамбарлық сөздерге немесе біз айтыпты, (сахабалар, бұрынғы сопы-ғалымдар) біз жазыпты деген жалған пікірлерге иланып, Иса Масихтің көктен келетін күні болып қалған екен деп абыржып қорқып қалмаңдар. Ешкім сендерді амалын тауып (ақырғы заман деп), алдап кетпесін. Себебі Иса Масих келер алдында адамдар Құдайдан безіп,
Қандай да бір істі және дін рәсімдерін орындап меңгеру үшін, әуелі соның ниетін жасаймыз яғни ниеттенеміз. Мұндай ниеттену арқылы өзіміздің құдайдың біздер үшін жартқан жақсылығына деген ықыласымызды білдірген болып және көңілден пайда болған мақсұтымыздың бағытын да белгілейміз. Оны жанның құмарлығы деп атауға болады. Ниеттің қозғаушы күші де белгілі бір қозғалыс киесі себепке байланысты.
«Рух дегенді жан дейді, Адасқан дінді пән дейді» деп Шәкәрім атамыздың ескерткеніндей, әлем діндерінің басты қателігі; жан, тән, рух заңдылықтарының, себептерінің білімін жоғалтып алып, дінді ертегіге айналдырып бөлшектенуден, дін ғалымдарымыз әлемдегі апат, азғындықтардың, сынақтардың, рухани надандықтардың себепшісіне, жәрдемшісіне айналғанын және де ел билігінің ұстанған саясаты да барлық халықты тек дүние байлығын жинатып « Өмір бойы, қуанбақ жынды ісі ғой»
«Ғылым Алланың бір сипаты, ол-хақиқат, оған ғашықтық та (құмарлық) хақылық (міндеттілік) һәм адамдық дүр (қасиет). Болмаса мал таппақ, мақтан таппақ, ғиззат-құрмет таппақ секілді нәрселердің (дүниелік) махаббатымен ғылым білімнің хақиқаты табылмайды…Көңіліңде өзге махаббат тұрғанда, хақылықты (құдайлық махаббатты) таппайды. Адамның ғылымы, білімі хақиқатқа, растыққа құмар болып, әр нәрсенің түбін, хикметін білмекке ынтықтықпен табылады. Ол алланың ғылымы емес, һәмманы (барлығын тегіс) білетұғын ғылымға ынтықтық, өзі де адамға өзіндік ғылым біледі.» (38-сөз) Абай атамыз,
«Сөз түзелмей ел түзелмес» деп аталарымыз ескерткендей, сөзімізді қалай түзейміз, елімізді, ұлтық сана-сезімізді (ділімізді) қалай түзеуге болады? Бұрынғы замандарда дініміздің өркендеп, қазақ халқының өркендеп, ең үлкен рухани байлығы болған және тура жолдың да негізгі қағидасы; «Сахабаларыма еріп тура жолда болыңыздар, оларға жақсылық жасаңыздар, олардың әдеттерінің жолын ұстаныңыздар. Болмаса өтірік айтушылар көбейеді. Сұрамасаң да ант ішушілер көбейеді. Куәлік сұрамастан, куәлік беретіндер табылады. Еркек пен әйел бір жерде болмасын, болатын болса (гендерлік саясат) досы шайтан болады. Көпшіліктен (өліктерден) ажырама, жалғыздың
