Қандайда бір діннің және мемлекеттің ел басқару саясаты болсын, халықтың соңына ерткен топтардың өздерінің бағытын қолдау үшін қалайда өздеріне деген нанымын қалыптастыру шарт. Егер соңдарына ерген халықтың нанымы болмаса, онда дінінің де қандайда бір саясаттың да өз мақсаттарына және жеңіске жетуі де мүмкін емес. Сонымен жоғарыдағы тақырыпта; Наным; Ақ;- Ой; Асылық; болып естілікпен, адамгершілік парасатпен, жан негізімен, таза ақылмен, естілікпен бейнесін берсе; Қара-Сезім; Асықтық; Сенімсіздік; Тілсіздік; Үнсіздік болып екі аралық қара күштерге және жынға, шайтандық қылықтарға айналған сипаттармен аралас ақыл болып бейнеленеді. Бірінші түрі пайғамбарлық, елшілік қасиеттерді меңгеруші даналарға, әулие-әмибилерге және бұл топқа табынып, тақуалықтарын жетілдіруші зиялы қауым, шығармашылық өкілдеріне тән болып табылады. Ал нанымның екінші сипатымен әулиелікті, абыздықты, парасаттылықты меңгерген аз ғана топтардан басқа, бүкіл әлем халқы түгелдей ауырады десе де болады. Сезім негізінен әйел халқына, қазіргі жұлдыз аталған шығармашылық өкілдеріне, ақындарға да, суретшілерге, жазушыларға да тән. Ал, асықтықты көбіне ер мен әйел арасындағы жалпы адамзат ғашықтықпен бейнеленгенмен, қазіргі таңда бұл асықтықтың дүние қызығына, ләззаттануға байланысты шайтандық қылықтардың түрлі сипаттары пайда болып, әлем халқы бұндай дертпен түгел ауырады десек жалған емес. Енді еркек пен еркек, әйел мен әйел арасындағы азғындық асықтық та қазақ еліне де келіп жеткені де сөзсіз. Аталарымыздың; «Асық ойнаған азар, доп ойнаған тозар» деген нақылы осы жағдайды, халықтың нанымының азғындауын ескерткен. Ал тілсіздік пен үнсіздік нанымы енді діншілердің ұстанымына айналып; «Құдай адам баласымен тілдеспейді, белгісін де көрсетпейді» деген нанымды тықпалап, Раббысымен кездесу хикметін мүлде жалғанға алып, керісінше оның орнына өздерінің түрлі шайтандық амалдарын тықпалап, осындай жағдайда түрлі діни секталардың да, азғындық білімді қолдаушы масһабтардың халықты қырғынға, азап, апаттарға апарып жатқанына ақылы толық адам баласына дәлелдер келтірудің де қажеті шамалы. Міне осы нанымды белгілі бір жобаға, ұлттық наным ерекшелігін сақтап әр үммет өз ара нанымдарын жетілдіру барсында Раббына кездесуге жарысу үшін; «Сендерді ұлттарға, руларға бөліп, араларыңнан елшілер түсіріп, жол-жоба көрсеттім, сонымен өзара жақсылыққа жарысыңдар» деп аятымен ескерткен. Және негізгі төрт кітап түсіріп, осы кітаптар білімімен 3 түрлі сенім негізін, жаратылыс, қозғалыс себептермен байланысының білімдерін көрсетіп, 4-ші кітап құран арқылы осы үш кітаптың бірлігінің құлшылық сәжде амалы арқылы жетілдіру тәсілін Мұхаммед пайғамбарымыздың үлгілерімен толықтаған. Сондықтан ислам діні барлық 3 түрлі себептік Раббысымен байланысты меңгерудің, тілсіздік, үнсіздіктен сезімді тазартудың, рухани ақталудың, яғни ақты меңгерудің, нанымның асылыққа жету, көркем мінездің сипатын меңгеру намаздарын толық көрсеткен.
