Ұйқы, ұзақ ұйқы, естен тану белгілерінің бәрі кіші өлім деп аталып, ал жанның толық шығу болмысын Ажал деп атайды. Ажалдың белгілеген орындаушысы бар. Және сипаттары да адамзат тіршілік ету нәтижесіне байланысты болатын құбылыс. «Ақыры олардың әрбіріне өлім келген сәтте – Раббым! Мені дүниеге қайтар!
Байтасов Т.К. жеке блогы
Тозақ туралы қай халықтың да дін таратушы мейлі ғұлама, мейлі молдалардың түсіндіруінше ол ғайып белгісіз бізге көрінбейді, бір жұмбақ болмыс болып түсіндіріледі. Ал шындығында құранда солай ма?
«Ол сондай Алла жер жүзіндегі барлық нәрселерді сендер үшін жаратты. Сонан кейін аспанға көңіл бөліп оны жеті қабат көк етіп тәртіптеді. Ол әр нәрсені толық білуші» (Бақара – 29)«Әй, адам баласы! Сөз жоқ Алланың уәдесі хақ. Ендеше дүние тіршілігі сендерді әсте алдамасын. Сондай-ақ аса алдағыш та сендерді Алла туралы алдамасын» (Фатыр – 5).
«Расында Алланың қасында жәндіктің ең жаманы, сондай шындықты түсінбейтін саңырау, сақаулар» (Әнфал – 22). Адам түсінік түйсігі (сезімдер) жан белгісімен бірге жәндіктің ең жамандарында өмір сүріп тазарудан өтеді. «Сөзсіз Алланың қасындағы жәндіктердің ең жаманы сондай қарсы болғандар, олар иман келтірмейді» (Әнфал -55)
«Өзің білмеген нәрсенің соңынан түспе. Расында құлақ, көз және жүрек олардың барлығы одан сұралады» (Ісра – 27). «Кім тура жолда жүрсе, шын мәнінде өзі үшін тура жолда жүреді. Ал кім адасса, сонда ол өз зиянына ғана адасады. Ешкім басқаның күнәсін көтермейді» (Ісра – 15). Әрбір пенденің іс-әрекеті және ғибадаттары қасиет белгісі болып жан өрісінде белгілер қалыптасады, сондықтан да адасса тек өзі ғана жауап береді.
Тұлғалық бітімге тәуелсіз адамның дене түгі 3 түрге бөлінеді. Тықыр жүнді, орта, жүндес болып. Кейбір ерекшеліктеріне қарай қуат белгісіне, тұлғалық малдардың орналасу ерекшеліктеріне қарай денедегі ішкі және жан өрісінің тербеліс жиілігін теңдестіру және тәнге қажетсіз темір қалдықтарын сыртқа шығару қызметін атқарып, сезім жүйелеріне байланысты қызмет те атқарады.
Жер жүзіне қарасам,
Неше түрлі халық бар.
Дін иманын санасам,
Шыңнан артық анық бар.
Бұл қалай деп ойласам,
Мұның да бір сыры бар.
Жаралыс басы – қозғалыс,
Қозғалуға керек қолғабыс.
Жан да мейлің бәрі мәнде
Сол қуатпен таныс,
Дін ғылымының мазмұнын қысқаша ашу барысында Фараби бабамыз діннің негізгі қағидалары мен сенімдерін қорғау, дәлелдеу жолдарын келтіреді. Олар:
1) Алла тағаланың кереметтері мен келтірген аяндарын, жаратқан дүниесін тек қана адам ақыл-парасаты арқылы түгел біліп болмайды.
«Расында осыдан қаперсіз едің. Ал енді сенен шымылдықты аштық. Сондықтан көзің өткірлесті (22) Жанындағы міне мендегі дайын деді (23) « Бүкіл қарсы болған қиқарды тозаққа салыңдар (24) Жақсылыққа тыйым салушы, шектен шығушы және күмәнданушы (25) Бұлар сондай Алламен бірге тәңір жасап алған. Енді оны қатты азапқа салыңдар! (26) Оның сыбайласы «Раббым оны мен аздырмадым. Дегенмен өзіде ұзақ адасуда еді» дейді (27) (Алла ) «Менің алдымда тартыспаңдар, сендерге алдын ала уәдені білдірген едім» дейді (28) «Менің алдымда сөз ауыстырылмайды. Сондай — ақ құлдарыма әділетсіздік істемеймін» (Каф 29)
