Қазіргі таңда дін туралы насихат айтудың қажеті шамалы. Қандайда бір мектебтен білімі бар және арапша хат таныса болды, құранның мың жыл бұрынғы берілген тәпсірлерді, хадистерді меңгерген «намазхан» аталған жастар, қыздарымыз да сіздің үлкендігіңіз, біліміңіз қоғамдағы орныңызға да қарамай, ақылын айтып қателігіңізді бетіңізге басып айыптай салу, күнделікті қоғамыздығы қалыптасқан да етіміз үйренген жағдайға айналды.

Жалғасы, басы; «Жалған пайғамбарлық және дін философиясы» атты тақырыпта)

Абай атамыз иманның ғибадат-намазы, яғни бұрнығы өткен  пайғамбарлардан, даналардан өнеге ала отыра қалыптасатынын және екі шарттан тұрып үш түрлі сипаты болатын 5- түрлі құлшылықтық сипатын белгілеп кетіпті; «…әйтеуір жақсылыққа қылған ниеттің жамандығы жоқ қой дейміз. Бірақ ондай адамдар толымды ғибадатқа (намазға) ғылымы жетпесе де қылса екен дейміз..» (12-сөз) Имандылық ниеттен басталып, негізінен ғылыммен ғана имандылық намазы толымды болатынын ескертіпті.

             (Жалғасы, басы; «Сеніммен иман дәстүр философиясы» тақырыбында)

 

Иман қуатының жартысы діл біліміне ал қалған жартысы тіл біліміне тікелей қатыстылығын пайғамбармыз; «Білім екі түрлі болады, біріншісі адамның ділінде, (қанында) болып келеді де, ол адамға пайдалы болып есептеледі. Екінші білім ол адамның тілінде болады. Ол Алла тағаланың адам баласына жіберген куәлігі болып есептеледі.» (568-өсиет) ескерткен екен. Сонымен, иман екі түрлі білімге тәуелді болып жоғарыдағы тақырыпта тағдырмен байланысты иман- ана қанымен келетін, нағашы тегіне байланған иман қуатына байланысты болмақ.

Қандайда бір діннің және мемлекеттің ел басқару саясаты болсын, халықтың соңына ерткен топтардың өздерінің бағытын қолдау үшін қалайда өздеріне деген нанымын қалыптастыру шарт. Егер соңдарына ерген халықтың нанымы болмаса, онда дініннің де қандайда бір саясатыңда өз мақсатарынына және  жеңіске жетуі де  мүмкін емес. Сонымен жоғарыдағы тақырыпта;Наным; Ақ;— Ой; Асылық; болып естілікпен, адамгершілік парасатпен, жан негізімен, таза ақылмен, естілікпен бейнесін берсе; Қара—Сезім;Асықтық;Сенімсіздік; Тілсіздік; Үнсіздік болып