«Алла Тағала былай дейді; «Адамдар бастарына әлдеқандай бейнет үйірілгенде заманды кінәлайды, Сол арқылы Менің арыма тиеді. Егер басыңызға іс түссе уақытты сөкпеңіз! Себебі жыл мезгілдерінің, күн мен түннің алмасуы Менің билігімде. Мен оларды жойып жібере аламын.» (587-өсиет).  Олай болса уақыт Алла тағаланың құдірет қолы, аруағы, ал заман-Ар білімі, адамзатқа түсіріп көрсетіп қойған сенімнің сынағы болып заманға қарай намаз амалы да өзгеретінін ескертеді де аятта «Адамдар: «Сендік» (тілмен иман келтірдік) деумен сыналмай қойып қойылатындықтарын ойлай ма?(2) Рас олардан бұрынғыларды да (иман, арлылығын) сынаған едік. Сондай-ақ Алла, әлбетте шыншылдарды да біледі, өтірікшілерді де біледі.» (29-3).

Шындық пен шынның айырмашылығы мен шындық туралы не білеміз?  Раббымыздың насихаты бойынша барлық жаратылыс, жер, көк және екі аралық нәрселердің бәрі шындық бойынша ғана жаратылғанын ескертеді. Енді аятқа жүгінсек, «Олар: «Дүние тіршілігімізден басқа ешбір өмір жоқ. (Аруақ болып өмір сүру жоқ дейсіңдер) Тағы бір қайта тірілуші емеспіз (аруақтан қайта пенде болып жер басушы болу)» деді. (29) Мұхаммед Раббыларыңның хұзырында (басқарылуында болатын, Алла достарының алдында, ахирет өмірінде есеп беруге) тоқтатылғандарын көрсең! Алла: «Бұл шындық емес пе екен?»,-дейді. Олар: «Шын екен! Раббымызға ант етеміз» дейді. Алла оларға: ендеше, қарсы болғандықтарыңның азабын татыңдар» дейді.» (6-30).

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

Мұхаммед пайғамбарымыз: «Әрбір құлшылықтың ортасын ұстаныңдар.» деген өсиетінің бір сыры жамағат заңдылығын аталарымыздың «У ішсең руыңмен бол» деген умра қажылығының, яғни жібек жолына шығып, жер есігі мен көк сатысына жалғанатын тағдыр жібін іздеудің керуен-сапар жолы, ата жолының зияраттау қағидасын, хаж тәртібін ескертеді.

 

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

            Құран философиясына жүгінсек жол негізінен әрбір үметтік ерекшеліктер мен ұлттық негізден бастау алып, адам балалары дінде ортақ бір пікірге және намаздарының орындауларының дүние, жаратылыс себептерінің ерекшеліктеріне бірдей көзқарасқа келу үшін тек ислам діні ғана емес, барлық діндер үшін ортақ қағидаларды түсірген де, оны негізінен Ыбырайым жолы деп атаған. Яғни барлық діндер қағидасы Ыбырайым жолында ортасында тоғысу керек.

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

Ата жолына келген Раббыларымыздан түсірілген шындықтармен, анықтық біліммен, уахилармен, ашық дәлелдермен болған сынақтардың да елдегі іс басындағы жүрген барлық ғұламаларға, ел басшы, көш басшыларына ортақ іс.

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

Енді тағы шегініс жасап, ата жолының бұрынғы жағдайына шындығына жүгінсек; Бірде аянмен жоғарғы кернеулі жарық тарату мекемесінің бастығына жолығып, басқару тарапынан төменгі басшылардың жіберіп жатқан кемшіліктерін айтып, сынап жатқан жайымды көрдім. Сонан енді жарық тарату мекемелері болып саналатын муфтият дін басшылығы және ата жолы істерінің керуен басшылығы да болу керек деп шешіп, муфтият тарапынан тікелей мені кім тыңдайды деп және ата жолында Ақ ұлға жәрдемге тұрған, дүние қызығына түскен сауықшыл қауымның, халық пен арадағы тұрғызған күзет қорғанын бұзып өтуден де жалтарып, тек үнпарақтар түрінде және шамам келгенше кітап шығарып таратып, ордалар арасына және муфтият, баспасөз орындары, ел басқару мекемелері арасына да таратып  көрдім. Бірақ, бұл істерде алдымен  қолдау беретін ата жолдық керуен басқарушы топтағылардың өздері бас болып, керісінше ордаларды аралап жүріп те, басқалай орындардағы да таратқан кітаптарымды өз соңдарына ерген шәкірттеріне оқуға мүлде тыйым салуымен аяқталды.

 «Барлық мақтау, сондай көктер мен жерді жаратқан және қараңғылықтар мен жарықты жасаған Аллаға тән. Мұның соңында да қарсы болғандар, Раббыларына басқаларды теңейді.» (6-1). Алтыншы сүре жалпы жер бетіндегі жанды жаратылыс егелеріндегі күнәлі денесі қараңғылықтар мен жарықтық денесі ұжмақтық сипаттары туралы ғылым-білімі болып, оның да негізі 6 жағдайда және 165 дәрежесі бар екенін көрсетеді. Бұл санды жалпы аталарымыз; «Уақ» деп атап, алты түрлі қозғалыстың тоғысы және тәулікте алты «Уақтың» болып бір-бірімен дәрежеленуімен 36 санын құрайтынын ерте заманнан бері білген де,  жаратылыс, табиғат, тағдырды есептеп болжауға пайдаланған екен.

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

Жалпы адам баласына негізінен алғашқы рухани өлім кедергісінен өту адамзаттың негізгі намаз оқуы болып табылатын ғылым-білімді меңгеру дәрежесіне, яғни жаратқаннан берілген өзіндік ерекшелік, сынақтарымен тағдыр сөзі болып келген жанды жетілдіріп өсіруге тәуелді болып, бұл жағдайдың жер әлем халқына ортақ мәдениет құндылықтарын қалыптастыруда, адамгершілік еркіндікті қалыптастыру сияқты әрбір мемлекеттің өз ата заңдарымен бекітілген қағидаларын сақтап өмір сүрсе де жеткілікті болмақ. Кейде мұны заманына қарай адамы деп те ұғынамыз.

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

Ата-бабамыздан келе жатқан дініміздің жарқын үлгісі болған әулиелердің, ақсақалдардың батасын алумен, өмір жасың ұзақ және бақытқа жетесің деген наным қалыптасқаны және бұған тарихи шежіремізде жеткілікті ашық дәлелдер бар. Мысалға: Райымбек атамыздың ел қорғаған хас батыр әрі әулие болуын Әлмерек атамыздан бата алуымен байланыстырса, сол сияқты пір Бекет атамыздың Шопан атадан аянмен батамен бағдар алуы да хақ.

Normal 0 false false false RU X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Обычная таблица"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;}

Ар білімін және адам баласының рухани ақ сауыты бойын қалыптастырудың басты шарты әрбір адам баласының және сол өзі өмір сүріп жатқан отанының барлық тұрғындарымен және өмірден өткен ата-ана, әке-шеше дін қандастарың ар және ман қуаттарының біртектілігі, яғни ақыл-ойдың белгілі бір ортақ тарихи мақсат, мүддеде тоғысуымен көрінісін береді. Адамзаттың белгілі қоғамдағы алатын орны, қызметі т.б. қасиет ерекшелігі мен жыныстық, ұлттық, таптық белгілеріне және заман өзгерісіне құбылысына қарай армандары, (Ар; Ман азықтары) ойлау қасиеттері ұқсас болған жағдайда ғана әділетті қоғам, мемлекет құруға болады.