Байтасов Т.К. жеке блогы

Тастан қашап мүсінін ойғызамыз.

Ескерткіш деп өлілерге қойғызамыз,

Анда-санда той жасап, гүл апарып,

Риза қылдық  деп аруағын мәз боламыз.

Өзін-өзі сынаған,

Нақылын алып бабадан.

Текті қазақ қашанда,

Құдайдан жоба сұраған.

Сөз жазамын уәзінмен,

Бабалар өткен ізімен.

Қалдырған өсиет өлеңмен

Құранның жеті үнінен.

Ет етке, сорпа бетке деген қазақ,

Сорпасыз ет қорытылмай қылар азап.

Бек, билері қазақтың кісі болып,

Халық малдан айырмасы болар аз-ақ.

Білімі ақылдан озып тұрған,

Атақ, шен ар-ұжданнан биік болған

Жалынып, жалбарынтып үлкендерін,

Ел билік үш тілге тоқтау салған.

Құдайсыз қурай сынбайды,

Желсіз тірлік болмайды.

От пен су шарпыссып,

Жел туып, ғаламды қозғайды.

Діннен бөлек заң жазған,

Билігі қазақ жын болған.

Әлемнен жинап дүние ісін,

Дүниеге елді шоқынтқан.

«Алланы алғаш тану оның болмысына қатысты ажырамас ұғым. Оның қалауынсыз ағаштың бірде-бір жапырағы жерге ұшып түспейді.» (Әл-Фараби). Алла ұғымы барлық әлемдік жаратылыстың мейлі жанды, жансыз нәрселердің біртұтастық тәңірлік сипаты, яғни барлық қуаттың негізі деп түсіну керек. Енді әлемнің ішкі көзге көрінетін, көрінбейтін барлық қозғалыстағы жанды нәрселердің рухани, метафизикалық тұрғыда барлық жаратылысты баураушы, бейне беруші кеңістіктегі орны болып, оның бізге ғылымы, кереметі арқылы танылуға мәлім болатын әлемнің ішіндегі болмысын Раббы-Құдай деп атап; «Құдайсыз, яғни Раббымызсыз қурай да сынбайды» деп түсіну керек. Негізінде адамзаттың тіршілігіне, өсіп-өнуіне, жер бетінің барлық әрекеттерінің басқарушы, халифалық дәрежесін меңгеруіне байланысты Алланы Раббымыз, Құдайлық сипаты, яғни Алланың өзі арқылы рухани тұрғыда танып, байланыста болумен растығы, барлығы, хақиқаты әшкере жарияланбақ.

Әлемдегі барлық тіршілік, қозғалыс иесін сөзден жаратты десек, ал сөздің баста құдайдың нұры, буы, сандық сипатта болумен енді жаратылыстың барлық тіршілік иесінің жандық қуаттық, періштелік негізін Алла тағала деп атаған жөн. Раббымыз оттың негізі сары нұры болса, ал Алла тағала сипаты судың, ақтың негізін бейнелейді. Раббылық, құдайлық және Алла тағалалық сипаттар Алланың өзі болып, ал Алланың өзі тәңір деп ұғыну керек. Себебі Раббылық, құдайлық сипатында да, Алла тағалалық сипатында да тәңірлік сипаты бір болады және ешқандай қарсылығы жоқ. Сондықтан да; Алладан басқа тәңір жоқ дейміз. Ал енді адамзаттың сипатында Алланың өзіндік сипаты «Мен» болып, және менге қарсылықтан текті өсіріп көбейтуді құлшылық деп атайды. Құлшылықтың өзі жария және құпия болып, екі түрлі қуаттық жүйенің арасынан ақыл-ойдың бақшасын өсірумен ғана құдайшылық сипатта болмақ.

Жалпы жер әлемінде қияметтік мезгілдің жүріп жатқаны әрбір есті пендеге күнделікті болып жатқан тосын оқиғалар мен түрлі азап, аурулардың да артып келе жатқанымен де белгілі екені сөзсіз. Әрине мұндай жағдайда қарсылық түнек күштерінің де ықпалы мен білім тұрғысында жасап жатқан, көрсететін кереметтері де артып, халықты құтқарушы болып іс басында отырған ібілістің ұрпақтарының да ойластырып жатқан түрлі шешімдері, заңдары, қарарлары да халықты рухани ұйқысынан оянбауына, ақ пен қараның арасын таба алмай, тіптен өзінің не үшін жаратылғанын да білмеуге мәжбүрлеп жатқаны да жалған емес.

Әрбір пенденің бұндай заманда қоғамға тарихи оқиғаларға баға беріп, өзінің өмірдегі орнын, не үшін, кім үшін өмір сүріп, болашағына керекті қандай рухани дүние байлығын жинап, обал сауабын ажырата білу үшін де өзінің ішкі дүниесін жан, рұқ, иман, сенім қуаттарының жаратылысын (атрибуттарын) түсініп, денсаулығының, ақылының, естілігінің қандай жағдайда жоғалып, қандай жағдайда адамдығы жоғалмай өсіп өркендейтінін де білім тұрғысында меңгеру де шартты. Ол үшін де ата-бабаларымыздың біздерге мирас болған естілік жадына, мирас көместік тұрғыдағы кітаптарына жанымызға ұйқы кезінде аян, уахи болып берілетін құпия білімдерін меңгерудің жолын, амалын, намаздарын да түсініп меңгеруді ақылдылық, ғылымды болу деп атаймыз.

«Шыннан өзге құдай жоқ, Анық құдай-шын құдай. Ұқпай қалма алаң боп, Шын болмаса, кім құдай? Бұрын шын бар, бүгін шын Ертең шын бар-үш бөлек. Керегі жоқ бұлардың, Бұзылмайтын шын керек!..» Шәкәрім атамыз бұзылмайтын құдайлық шынның әулиелік қасиетпенен байланысты, таза ақылдан туындайтынын ескертіпті. Ал әулиелік қасиеттілікті жындылықтың әрекетінен тазарумен ғана меңгеруге болатынын баяндадық. Әр ұлттың алған жол-жобасы салт-дәстүрінен, ата жолының құдайлық шынның бейнесі болып қалыптасуымен ата-бабаларымыздың аруақтық кітабы болған шындықтың қазынасына, тарихи естілік жадымызға, яғни әулие-әмбилеріміздің жаннаттық, жұлдыздық орындармен жалғанып тұратынын да естен шығармаңыз.

Бір естілік, есті болу деген ұғым тарихпен, өткен өмірмен байланысты ғана қалыптасатын бір ақылдық жүйе болып табылады. Естілік біздің өміріміздегі тәжірибелеріміздің шындықпен, ғылыммен жүйеленген қуат болып және ата-бабаларымыздың да тарихи жады шындығымен жалғанып, екі дүние өмірінің барлық саласын қамтуымен, көріпкелдік, болжампаздыққа да қуат болып саналады. Естіліктің жанмен және рұқтың сипаттарымен байланысты да түрлері болады. Яғни иманмен және сеніммен байланысты екі сөздік белгісі болып бір естілікті қалыптастыруға құдайшылдықтың құлшылығын меңгеру міндетті болмақ. Естілікті 7; 9 санды белгілері болып оң білек, оң жақ көлеңкемен, құлақ, иық, шынтақ, алақанмен жалғанып тұратын қуаттық жүйені құрайды. Оң жағымыз жасыл түспен және нағашы жұрт аруағымен байланысты болуында да мән бар. «Ұлдың жақсы болуы нағашыдан» деп естілік тектің қалыптасуын ескерткен.