«Әрекетіміз дұрыс болу үшін біздің соған баратын жолымыз қандай болу керек, ал ойдағыдай (қиялымыздай) болу үшін жанымыздың аффектісі қандай болуға тиіс екенін және жақсы ақыл-парасатқа жету үшін ол парасат қандай болуға тиіс екенін біз анықтап алуға тиіспіз» (Әл-Фараби). Қазіргі таңда әрбір білімді пенденің өзін парасатты санап, ел билеуге, халыққа ақыл айту орындарына сайлануға қақым бар деп санап, түрлі партиялық топтарға бөлініп немесе ұйымдар құрып артынан ел жинап; «Маған ерсеңдер текті, әрі бақытты боласыңдар» дейтіндер таңсық емес.
Байтасов Т.К. жеке блогы
«…Адал жолда өлгеннің арманы жоқ, Дегені болмай ма екен құрғақ мақтан. Ар, ынсаптың құмары осы десе, «Құмарың не-деп- сұра зұлымдықтан?» Артында азап та жоқ, рахат та жоқ, Емес пе ерегіскен екі дұспан? Сен ананы сүйесің, ол мынаны Мұнан ақыл жиренді не қылмыстан. Ар, ынсаптың осыдан үміті не? Ел түзелсе, өлген соң, не пайда оған? Не дін емес, не тыныш өмір емес, Артқы үшін арпалысты неге осыған? Ел түзелсе тарихта аты қалар дейді, Ақылым тоя алмайды менің бұған..» (Шәкәрім әулие) Қазіргі таңда елді түземек, әлемді түземек болып түрлі ойлар айтып, жазып дінші, ғалым аталып, сопылық топтарды құрып, соңына шәкірт жинап немесе түрлі партиялар құрып, тілді, дінді, дәстүрді түземекші болып; әйтеуір ардың, ақтың жолы осы деп, өздерін тектімін, төремін, қожамын, батырмын, ақынмын, әділ заңгермін, кемеңгермін, депутатпын т.б. атақ шенді, мансапқор қиялшылдар жеткілікті елімізде.
Қиында қыстау күн болған,
Кеңестік жүйе жүн болған.
Теңселіп елің тұрғанда,
Тізгінін алдың Раббыңнан!
«Ұжданды мақтайды тамам адам, Мейлі ғалым болса да, мейлі надан. Ар, ынсаппен іс қылып азап тартып, Ақ жолында өледі бірталай жан. Ыразы қылам дейтұғұн құдайы жоқ, Өлген соң тірілмеймін деп ойлаған. Осыны терең ойлап, тексерейік, Сорлыны ер ынсабы қайда айдаған?…» (Шәкәрім әулие). Бұрынғы замандарда қазақтың наданы да ұждандылықты арман қылған екен. Қазақтың тектілігіне тән ұлттық арман-ұждан болған. Ұждандылық мәңгілік өлмейтін жанның бейнесін қалыптастырумен байланысты және мәңгілік елдің ақ бастауы да болады.
Сонымен 3-4 жылдан бері әрбір жарты жылдық сын сағатының белгілерін жариялаумен келеміз, бірақ оған ел билеушілердің тарапынан ашық қарсылықпен қалайда халықты мұндай құдайдың ескертуін елемеуге, заңға бағынып ел билеушілердің бәрінен де дүние байлығымен құтқара алатындарына сендірумен келеді. Және көптеген келеңсіз жағдайларды ақпараттық жүйелерде жарияланбауына, халыққа таралмауына да кедергі қойғандары да сөзсіз. Сондықтан ата жол сайтына кіріп оқып таныспағандар үшін; 2016 жылғы алғашқы жарты жылдықта қазақ елінде болатын рухани сынақтарды қайталай кетейік:
«Адам өмірін қалай түзеуге болады.? Адам қайткенде тату тұра алады? Ойлы саналы адамдардың ғасырлар бойы миын тыншытпай, өмірін сарп еткен, әлі де сан адамдардың арын қозғап, ойларын тыншытпайтын осы сұрақтар… Бізше, адам өмірін түзеуге, барлық адамдар тату тұруға негізгісі – адал еңбек, ақ жүрек, арлы ақыл болуы керек. Дүниеде бұл үшеуі үстем болмай, адам баласына тыныштық өмір сүруге мүмкіндік жоқ.
Әрине, адам оқып, біліп үйрену қажет. Білімсіз-ғылымсыз өнер табылмайды. Сол алған білім-өнерлерін адал еңбекпен жаратылыстың мол байлығын пайдалануға салса, табылмайтын нәрсе жоқ. Сол тапқан байлықты барша адам баласының керегіне, пайдасына жарату керек.
Мейірімділік, махаббат, қайырымдылық, адалдық ақ жүректен шығады. Ал, арлы, ақылды адам қиянатты, зорлықты, өзімшілдікті, мақтанды білмейді және істемейді.» (Шәкәрім әулие)
Қазіргі таңдағы қазақ дін муфтиятының дін істерінің және барлық дін топтары мен ел билеуші, білімді қауым өкілдерінің ата жолы дәстүрімен, тылсымен жалғанып, әулие аруақтарынан бата алып; әркімнің өзін-өзі түзеуге, жамандықтан тиылып, жақсылықты көбейтіп алуға, деген ықласпен; Алла жолына мал жұмсап, артық хайыр жасаумен, нәпсімен соғыс ашуын, заң жүзінде тиым салып, әлі кезге дейін қудалаудан неге жалықпайды деген сауал бар, бұқара халық арасында.
Адам атамыз; екі түрлі ең жоғарғы қасиеттен рұх пен жанның бірлігінен Алла тағаланың махаббатының бөлшегі «Мен»-Адам болып жаратылып, әлемнің ең жоғарғы дәрежелі қуаттық жүйелерінің біртұтас кемелденген денесі болуға лайық жаратылған еді. «Сендерді көркем түрде бейнеледік» деп ескертеді Раббымыз. Адам жаратылысының ең жоғарғы сапалы періштелік бейне болып қалыптасуға сөз мәресін меңгерумен, яғни Алла тағаланың үйреткен сөзіне қарай, оның қасиет сырларын түсініп ат қойып, өзіне ұқсас бейнелерді (бой өрісін) бейнелеуші суреткер болып және бұл денелердің ішкі қасиетін, кісілігін, тектік, зайырлық, қуаттық қабілет берумен де барлық жанды жаратылыстың басқарушысына айналу шартты болды.
Қай заман?
Бөлім: Ата дәстүр өлеңдері №8
Мына заман бай заман,
Жалғандыққа жай заман.
Ақымақтың туып күндері,
Ақылдыға болды тар заман.
Ақсақалы бар ауыл азбайды,
Ұққаны бар ма дана Абайды.
Ұжданды болса үлкендер,
Қуатын рұқтан жалғайды.
